پارسال خواستم کتاب تاریخ مشروطه را از نمایشگاه کتاب بخرم اما هر چه با خودم کلنجار رفتم دیدم به چاپهای تازه اعتمادی نمی توان کرد. تا اینکه نسخه قدیمی و رنگ و رو رفته ای از این کتاب را در خانه یکی از دوستان یافتم. چاپ پیش از انقلاب بود و احتمالاً سانسورش از چاپهای فعلی بسیار کمتر. آن را قرض گرفتم و با لذت مشغول خواندنش شدم.
نثر کتاب با نثر امروز بسیار متفاوت است و حتی در بسیاری از موارد مشابه نثرهای مسجع است که : (گرفتندی و بردندی و ...). نگارنده را نمی توان کاملاً بی طرف دانست که به طور مشخصی دل در گرو مشروطه دارد، اما بی گمان یکی از معتبرترین تاریخها درباره مشروطه همین «تاریخ مشروطه احمد کسروی» است. او تمام تلاشش را به کار برده تا تاریخش تا حد امکان مستند باشد و متن تلگرافها، بریده روزنامه ها، متن نامه ها، عکس ها و ... را گرد آورده تا جای شک و شبهه ای باقی نماند.
در این کتاب از شیخ فضل الله آزادی خواه فداکار درون کتابهای درسی اثری نیست و به جایش شیخی را می بینید که هر جا صرف کند مشروطه چی می شود و جایی که دربار در حال زدن ریشه مشروطه است یاد مشروعه می افتد.
در عوض سید عبدالله بهبهانی و سید طباطبایی روحانیونی هستند که از اول نطفه مشروطه را می کارند و تا به آخر همراه می مانند اگر چه گاه و بیگاه همدردیشان نسبت به سایر روحانیون (که چندان هم غیر طبیعی نیست) دردسر ساز می شود.
متاسفانه کسروی مثل بسیاری از تبریزیهای دیگر نسبت به آذری بودن و به ويژه تبریز با تعصب صحبت می کند. او اگر چه تحرکات سایر شهرها و پایتخت را هم ذکر می کند ولی فعالیتهای تبریز را (اگر چه به راستی درخور احترام است) کامل و درست می بیند و در مقام قضاوت هیچ کدام را به پایه فعالیتهای مبارزان تبریزی نمی بیند.
به هر حال اگر بخواهید شرحی از جزئیات قیام مشروطه تا زمان پایان مقاومت تبریز بدانید بهترین منبع تاریخ مشروطه کسروی است.
مرتبط:
دانلود سری دو جلدی و کامل تاریخ مشروطه کسروی
0 نظر:
ارسال یک نظر